چهارده 14 روش عالی و موثر برای از بین بردن زنبور قرمز

یکی از آفت های رایج در باغات، زنبورهای وحشی مثل زنبور قرمز و زنبور زرد هستند. به خصوص زنبور قرمز که به آن زنبور گاوی، زنبور خرمایی، و زنبور سرخ هم می گویند، برای زنبوردارها هم آفت مهمی محسوب می شود، چون زنبورهای عسل را نابود می کنند. 

زنبورهای عسل از زنبورهای وحشی استثنا هستند. زنبورهای عسل هیچ ضرری که ندارند بلکه سودمند هم هستند.چون تغذیه آن ها از شهد گل است و همین باعث گرده افشانی بیشتر و افزایش باروری میوه ها می شود. برای همین تا جایی که می شود باید از زنبور عسل حمایت کرد و زنبورهای قرمز و وحشی را دفع نمود.

از زنبورهای وحشی، مشکلی که ما در باغات مختلف داریم به ویژه در نطنز و روستاهای اطراف مانند اوره، بیشتر زنبورهای قرمز است. 

یک عدد زنبور قرمز می تواند با نیش خود حتی سبب مرگ افرادی که به نیش آن حساسیت بالایی دارند، بشود. کما این که در اوره نیز در سال های اخیر یکی از عزیزان با نیش همین زنبور به رحمت خدا رفت. فقط با یک نیش. پس خطرناک است و نباید ساده گرفت. زنبور قرمز با نیش خود سبب شوک آنافیلاکتیک و واکنش آلرژیک بسیار خطرناک شده و همین باعث مرگ فرد می شود. 

یک زنبور قرمز این توانایی را دارد که در طول یک هفته، یک عدد سیب کامل رد دلیشیز یا گلدن دلیشیز (سیب لبنانی زرد یا قرمز) که بافت سفتی هم دارد را تقریبا در حد هشتاد درصد میل کرده و سیب را کامل از بین ببرد. زنبورها می توانند به راحتی خوشه های انگور را به طور کامل نابود کنند. زنبورها می توانند به راحتی یک گلابی را میل کنند. 

زنبورهای قرمز می توانند انگورهایی که در کیسه گذاشته اید را کشف کنند، کیسه را سوراخ کنند، به داخل کیسه نفوذ کنند و از داخل تمام انگور را میل کنند. 

گنجشک ها و کلاغ ها هم از زنبورهای قرمز خیلی شاکی اند. چون خیلی از اوقات وقتی یک میوه نابود شده را که در باغ می بینید علت آن را به گردن گنجشک ها یا کلاغ ها می اندازید در حالی که عامل اصلی زنبورهای قرمز بوده اند. حال در این مقاله می خواهیم به شما بگوییم چگونه شر این زنبورها را از باغ خود کم کنید. 

قبل از هرچیز نکته ای را به محیط زیست دوستان عزیز بگویم و آن این که اولا ما هم در تیم شماییم ثانیا باغ هم بخشی از محیط زیست است. پرورش میوه و خدمت به مردم و کمک به اقتصاد خانواده بخشی از محیط زیست است. بنا بر این اگر می گوییم زنبورهای قرمز را باید نابود کرد، سعی کنید ناراحتی شما بیش از ناراحتیتان از تغییر کاربری اراضی زراعی به ویلا و خانه و ... نباشد. زیرا واقعا این زنبورها در محیط باغ هم خطرناکند از حیث زهر کشنده داشتن، حامل ویروس و میکروب های خطرناک بودن و آسیب به محصولات. قطعا آسیبی که با کشتن زنبورهای قرمز در باغ شخصی به محیط زیست وارد می شود خیلی متفاوت تر از آسیبی است که معادن در سطح کلان به محیط زیست وارد می کنند. پس اولویت ها را فراموش نکنیم. جایگاه زنبور قرمز در محیط زیست، مانند جایگاه موش در طبیعت است که گرچه فواید زیادی دارد اما مضرات فراوانی هم دارد، ضمن این که جمعیتشان کنترل نشده است. یعنی با نابود کردن مثلا صد کلونی زنبور قرمز در یک روستا، جمعیت آن از بین نمی رود، چرا که در کوه ها و دره ها و بیابان ها، هزاران کلونی از این زنبور به وفور وجود دارد. در حقیقت کار ما کنترل جمعیت این زنبور هاست. بنا بر این مانند مساله گسترش بی رویه موش ها، هر چقدر می خواهیم از موش ها و مشکلات زیادی که ایجاد می کنند حمایت کنیم، همان مقدار هم از زنبورهای قرمز دفاع کنیم. 

توجه داشته باشید وقتی که به باغتان می روید، در ابتدا مراقبت کنید توجه این زنبورها را برای نیش زدن جلب نکنید. زنبورها به لباس روشن و گل گلی جذب می شوند. زنبورها خوششان نمی آید کسی دور و برشان بپلکد. لذا اگر نمی خواهید کارشان را تمام کنید، خیلی سر به سرشان هم نگذارید. در این زمینه زنبور قرمز خیلی شکموست. بدجوری روی غذای خود تمرکز می کند. برای همین دور و بر سفره اش پیدایتان نشود. زنبور قرمز هم قدرت پرواز بالایی دارد و هم واکنش سریعی دارد. ناگهان می بینید که چه زود دیر شد. پس غافلگیرتان نکند. 

اگر در باغ می خواهید غذا میل کنید، روی آن را بپوشانید. اگر غذای شما کباب باشد، در کسری از ثانیه ده ها زنبور قرمز اطراف سفره جمع می شوند. در این گونه موارد قطعه ای گوشت یا کباب را در فاصله ای دورتر از اجتماع و سفره خودتان بگذارید تا زنبور ها از آن استفاده کنند. اگر خودتان کباب درست می کنید، اب پیاز یا قطعات کوچک گوشت را روی یک سنگ و جایی در گوشه ای بگذارید تا زنبورها توجهشان به آن جلب شده و روی همان متمرکز شده و مزاحم شما نشوند. همیشه هم احتیاطا یک خمیردندان در محلی از باغ داشته باشید تا اگر زنبوری نیش زد، از آن برای مالیدن روی محل گزیدگی استفاده کنید. تا 5 ساعت مستمر باید خمیردندان روی محل بماند.

زنبور سرخ درست است که از میوه ها زیاد استفاده می کند، ولی غذای اصلی این زنبور گوشت است و جزء حشرات گوشتخوار محسوب می شود. این زنبورها در کمین زنبورهای عسل می نشینند، به محض این که موقعیت را مناسب ببینند، سر زنبور را با آرواره ی خود قطع می کنند و بدن آن را با خود برده در داخل زمین یا داخل یک تنه درخت مخفی می کنند. بعد هم در داخل بدن زنبور عسل تخم می کنند. این تخم ها تبدیل به لارو زنبور شده و تا مدتی از بدن زنبور عسل تغذیه می کند تا توانایی حرکت را پیدا کند. البته در منطقه ما کمتر از این روش استفاده می شود. در منطقه نطنز زنبورهای قرمز اغلب کلونی دارند. در هر کلونی هم حدود نهصد عدد زنبور وجود دارد. کلونی زنبور های قرمز در داخل سوراخ دیوارها و در بعضی از موارد در بیابان ها مانند لانه مورچه هاست. 

هشدار: زنبورهای قرمز حتی در تاریکی هم می توانند فردی که به آن ها حمله کرده را پیدا کرده و یک گلابی روی دماغش بکارند. پس خودتان باید مراقب باشید. 

پیدا کردن لانه زنبور قرمز:

اگر لانه آن ها در بیابان باشد قابل پیدا کردن است اما اگر در داخل سوراخ دیوار باشد ، پیدا کردن آن مهارت خاصی می طلبد که به شما یاد می دهم. به این ترتیب که به سراغ باغ انگور خود بروید. این کار در غروب بهتر است. چون زنبورهای قرمز وقتی زیاد از شهد انگور بخورند حالت مستی پیدا می کنند و تیز و فرز نیستند. در این حالت با یک انبر زنبور را بگیرید تا نیشتان نزند. از یک نفر بخواهید یک نوار رنگی یک متری یا نخ رنگی که از دور پیدا باشد به پای زنبور ببندد. بعد هم در یک فضای باز زنبور را رها کنید. حال او را تعقیب کنید ببینید به کجا می رود. معمولا لانه زنبورهای قرمز خیلی دور نیست. نهایتا باید در فاصله یک یا دو کیلومتری باشد که البته معمولا کمتر از این مقدار است. این کار را با چند زنبور قرمز انجام دهید و رهایشان کنید و در مدت کوتاهی لانه آن ها را پیدا خواهید کرد. وقتی لانه را پیدا کردید هیجانی نشوید و آن را خراب نکنید که با حمله ناگهانی خانه خرابتان خواهند کرد. 

روش های نابودی زنبور قرمز:

روش اول، سمپاشی کلونی: 

با روشی که گفتیم لانه زنبور را پیدا کنید و صبر کنید تا شب. شب هنگام داخل لانه را مفصل سم پاشی کنید، البته با رعایت کامل مسائل ایمنی. می توانید از حشره کش های معمولی استفاده کنید می توانید هم از سم های قوی که این دومی را توصیه می کنم. به زنبور قرمز زنبور گاوی هم می گویند. گاو است دیگر، یک موقع دیدید حشره کش زدید نمرد، نیایید به من بد و بیراه بگویید. سم قوی با لحاظ جوانب ایمنی به کار بگیرید. 

روش دوم، نابود کردن کلونی با شعله افکن: 

یک شعله افکن تهیه کنید. از همین ها که به سر کپسول پیک نیک وصل می شود و برای آسفالت پشت بام از آن استفاده می شود. در حال حاضر قیمتی کمتر از صدهزار تومان دارد. شب به سراغ لانه بروید و با کمک فرد دیگری، در حالی که یک نفر شعله افکن را نگه داشته است، نفر دوم در کلونی را تخریب کند. تلاش کنید چند دقیقه به طور مستمر آتش را از دریچه کلونی درون کلونی بگیرید. زنبورها از شدت گرما و دمای زیاد، همگی از بین خواهند رفت. با از بین بردن یک کلونی زنبور قرمز، باغ های یک منطقه کامل را نجات خواهید داد و چه بسا جان تعدادی انسان را. 

روش سوم، اسب تراوا: 

شما می توانید کاری کنید که به جای این که دنبال کلونی زنبورها بگردید و خودتان نابودشان کنید، ان ها خودشان ، خودشان را نابود کنند. برای این کار مقداری جگر سفید گاو یا جگر مرغ تهیه کنید. آن ها را به قطعات ریز در حدی که زنبور قرمز بتواند حمل کند، خرد کنید. مقداری سم جی بی وی JBV   یا کنفیدور را با آن مخلوط کنید. جگر سمی شده را در چند نقطه باغ که زنبورهای قرمز زیاد رفت و آمد دارند و ترجیحا کنار آبشخور زنبورها، بگذارید. زنبورها جذب شده،  جگر را با خودشان به کلونی می برند و الفاتحه. کل کلونی را نابود می کنند. نیازی به عملیات تعقیب و گریز برای پیدا کردن لانه هم ندارید. برای این کار در نزدیکی ظرف جگر مسموم مراقبت کنید تا مبادا زنبورهای عسل از آن استفاده کنند. 

نکته کلیدی کار این است که تله ها را جایی بگذارید که زنبورها برای آب خوردن مراجعه می کنند. چون عادت زنبورهای قرمز این است که بعد از آب خوردن به کلونی می روند. جگرها جایی باشد که بعد از آب خوردن، به عنوان هدیه بردارند و به کلونی ببرند تا تاثیر گذاری بیشتر باشد. 

روش چهارم، تله لبنانی: 

یک روش دیگر استفاده از تله لبنانی می باشد . تله لبنانی در ایران نیست. خودتان باید درست کنید. درست کردن آن هم بسیار راحت است. وسایل مورد نیاز یک بطری خالی نوشابه خانواده یک و نیم لیتری پلاستیکی با یک لوله پلاستیکی به طول 15سانتیمتر و قطر یک و نیم سانتیمتر  است. 

نحوه ساخت به این شکل است که لوله را برداشته و از وسط آن یک سوراخ به قطر لوله یعنی یک و نیم سانت ایجاد می کنیم و از وسط بطری عبور می دهیم .برای هر بار استفاده از این تله، مقداری جگر سفید در بطری می گذاریم و آن را در باغ در محل مورد نظر مثلا در مجاور درختان انگور آویزان می کنیم. با این روش در هر ساعت حدود 45 عدد زنبور قرمز را در بطری به دام می اندازید . باید توجه داشت که نباید زیاد جگر در بطری بماند که با خشک شدن یا خراب شدن جگر، دیگر زنبور قرمز به سمت بطری نمی آید .

روش پنجم، نوشابه مرگ بار: 

در این روش با بطری آب معدنی یا نوشابه تله درست می کنید. درون تله را نوشابه می ریزید. چون شکر فراوانی دارد و سبب جذب زنبورهای قرمز می شود. زنبورها وارد می شوند اما دیگر نمی توانند خارج شوند و همان جا می میرند. کم هزینه و راحت. حتی پول نوشابه هم ندهید. هر جا در مهمانی برایتان نوشابه آوردند، نوشابه ی خود را میل نکنید. نگهدارید برای این تله ها فوق العاده است. فیلم آموزشی این روش را از اینجا ببینید: 

https://www.aparat.com/v/HcFhK

اگر زنبورها جذب نشدند، مشکل در موادی است که داخل بطری به عنوان عامل جذب ریختید. عادت زنبورها فرق می کند. جذاب ترین عامل به ترتیب جگر سفید، جگر مرغ، گوشت مرغ، نوشابه، مخلوط گوشت و خون، مربا، عسل و ترکیبات شیرین است. 

روش پنجم، حشره کش الکترونیکی: 

اگر باغ شما در منزل ، ویلا یا جایی است که امنیت کافی دارد و به برق هم دسترسی دارید، می توانید همین حشره کش های الکتریکی که در ادارات و محیط های باز استفاده می شود را نصب کنید و از تق تق آن لذت ببرید. 

روش ششم، حشره کش برقی راکتی: 

این روش هم برای افراد بیکار بد نیست. البته حشره کشی را انتخاب کنید که حداقل به طول یک متر باشد و به زنبور خیلی نزدیک نشوید. 

روش هفتم: راهشان ندهید:

در باغ را ببندید، زنبورها نیان تو. 

روش هشتم: توری:

روی محصول و انگورهایتان توری بکشید. قبلا در این زمینه در پست دیگری مفصل این روش را توضیح دادم. 

روش نهم: سرکه، فلفل و نمک:

عصاره فلفل  قرمز، سرکه یا آب نمک روی خوشه های انگور(نه روی درخت یا پای آن) بریزید یا مستقیم روی زنبورها بپاشید. برای این کار سرکه یا نمک را با آب رقیق کنید و بعد مستقیم فقط روی خوشه ها محلول پاشی کنید. شاید هر به دو هفته لازم باشد این کار را مجددا تکرار کنید. 

روش دهم: مذاکره:

از روش آقای روحانی یعنی مذاکره استفاده کنید. اگر یک روز خواستید وارد باغ شوید، زنبورها راهتان ندادند، مطمئن باشید روشتان صد در صد جواب داده است. 

روش یازدهم: نگذارید حامله شوند:

برای زنبورها از داروهای ضد بارداری استفاده کنید. البته قرض از استفاده از داروهای ضد بارداری حامله نشدن زنبورها نیست. زنبورها با خوردن این داروها می میرند. برای این کار 50 الی 80 گرم داروی ضد بارداری را در ده لیتر آب حل کنید و روی درختان انگور محلول پاشی کنید. این روش برای مدت سی روز جواب می دهد. بعد از آن باید دوباره محلول پاشی کنید. 

روش دوازدهم: اسید بوریک: 

اسید بوریک یکی از محبوب ترین و موثرترین حشره کش ها در دهه های اخیر است. چون هم بر خلاف اسمش، بو ندارد، هم برای انسان مضر نیست و هم قیمت آن مناسب است. اسید بوریک هم مورچه ها را از بین می برد و هم زنبورها و ساس و ... . برای این کار مقداری اسید بوریک را با غذای مورد علاقه زنبورها مثلا جگر مرغ مخلوط کنید و اجازه بدهید از آن استفاده کنند. نکته مهم این است که بیش از اندازه نباید به این طعمه اسید بوریک بزنید. چون اگر بیش از اندازه باشد هم زنبورها از آن استفاده نمی کنند هم اگر استفاده کنند سریع می میرند و فرصت نمی کنند آن را به کلونی برده و بقیه را هم از بین ببرند. اسید بوریک را باید از داروخانه ها تهیه کنید. 

روش سیزدهم: ژل سوسک: 

داروهای سوسک کش اقسام مختلفی دارد که برخی از آن ها به صورت ژل مورد استفاده قرار می گیرند. این داروها روی زنبورها هم کارگر هستند. کافی است ژل سوسک تهیه کنید و در نقاط پر رفت و آمد زنبور ها ، این ژل را روی چوب یا برگ انگور بمالید. 

 روش چهاردهم: سم: 

استفاده از سموم اختصاصی زنبور مانند انواع حشره کش ها و ... هم یکی از روش های رایج برای مقابله با زنبور قرمز است که به هیچ وجه ما این روش را توصیه نمی کنیم. سعی کنید با ترکیبی از مبارزه بیولوژیک، مکانیکی و ... و تا جایی که می شود، بدون سم پاشی کلی محصولتان، زنبورها را از بین ببرید. با سم پاشی روی محصول خود، باغتان را از حالت ارگانیک خارج نکنید. 

سوالی داشتید در تلگرام در خدمتم

@ooreh

(پ.ن: مطالبی که زیر کلیدواژه های مقاله با عنوان مطالب پیشنهادی آمده، از سرور بلاگ اسکای هست. چنین مطالب زردی اصلا مورد توصیه ما نیست و جدی نگیریدشون. تبلیغاته. ما مجانی از سرورشون استفاده می کنیم اونا هم تبلیغاتشون رو می زنن، شما هم به خوبی خودتون عفو بفرمایین.)

14 راهکار عالی برای خلاصی از شر شته و مورچه

شته ها یکی از آفت هایی هستند که گریبانگیر گیاهان مختلف در اغلب نقاط جهان هستند. این آفت های مکنده، از شیره گیاه تغذیه می کنند. این شیره گیاهی توسط شته ها به عسلک تبدیل می شود. کافی است شما یک لانه مورچه پیدا کنید. بنشینید کنار لانه و داد بزنید عسلک. ناگاهان خواهید دید لشکر مورچه ها به سمت شما گسیل خواهند شد. عسلک عشق مورچه هاست. به همین دلیل مورچه ها شته ها را بسیار دوست دارند و همزیستی خوبی با هم دارند. به شته ها گاوهای شیری مورچه ها هم گفته می شود. شته ها مثل گاو که چیزی حالیش نیست فقط می خورد و شیر تولید می کند، فقط می خورند و عسلک تولید می کنند. اما این مورچه ها هستند که شته ها را مدیریت می کنند. از تخم شته ها مراقبت می کنند. شته ها را روی کولشان گذاشته از درخت بالا می روند و آن ها را روی برگ ها می گذارند. هر روز هم از آن ها مراقبت می کنند. به آن ها سر می زنند. اگر شته روی برگی باشد که این برگ سفت و ضخیم شده، او را بر می دارد می برد روی یک برگ نازک تر و لطیف تر می گذارد. اگر شته ها رس یک برگی را کشیده اند و دیگر این برگ به کارشان نمی آید، مورچه ها یک سوت می زنند و دسته جمعی شته ها را منتقل می کنند روی برگ های تازه و گواراتر و این گونه است که جان مورچه ها و شته ها. 

شته ها یک دشمن خونی هم دارند که برای کشاورزان بسیار دوست داشتنی است: کفشدوزک. کفشدوزک ها در هر روز می توانند تا پنجاه عدد شته را نوش جان کنند. یک درخت سه چهار ساله، کافی است هفت عدد کفشدوزک روی آن باشد تا از آسیب شته ها به درخت جلوگیری کند. جالب اینجاست که وقتی کفشدوزکی به یک شته حمله کند، مورچه ها مثل چوپانی که در زیر سایه نشسته و نی می زند، تا چنین صحنه ای را ببیند از دور دوان دوان به سمت کفشدوزک حمله ور شده و از جان شته مراقبت می کند. حالا نکته جالب اینجاست که خیلی از کشاورزها، با سمپاشی، این کفشدوزک های نازنین را با دست خود نابود می کنند. 

بیایید یک مقدار حساب و کتاب کنیم. فرض کنید شته به درختی حمله کرده. کشاورز سم دیازینون یا هر سم دیگری را برداشته و روی درخت می پاشد. تمام شته ها و مورچه ها و کفشدوزک ها همگی با هم از بین می روند. اما مدتی بعد مجددا سرو کله شته ها پیدا می شود. در حالی که از جمعیت کفشدوزک به نحو محسوسی کم شده است. این بار به سم پاشی بیشتری نیاز است. همین طور این فرایند ادامه دارد به گونه ای که هر ساله میزان سم پاشی و دفعات آن را باید بیشتر کرد. بگذریم که این سم ها با بدن ما چه کار خواهد کرد ولی از نظر اقتصادی نیز یک آسیب به کشاورز محسوب می شود. 

حالا اگر این کشاورز به جای این که سم پاشی کند از روش های بیولوژیک و ارگانیک استفاده کند، بهتر نیست؟ یعنی به جای این که سم پاشی کند، کاری کند که دشمن طبیعی شته ها بیشتر شود و دوست طبیعی آن ها نتواند شته ها را حمایت کند. برای این کار راه کارهای متعددی وجود دارد که با کمی خلاقیت می توانید این راه کارها را انجام دهید. هم هزینه کمی دارد هم بسیار آسان است. در این مقاله تعدادی از این روش ها را برای شما فهرست می کنم. هر کدام را که توانستید انجام دهید. فقط به سم پاشی خیلی فکر نکنید. محوریت این راه حل ها روی این موضوع متمرکز است که از رفتن مورچه ها به بالای درخت جلوگیری کنیم. 

برویم سراغ راه حل ها: 

1. گریس مالیدن روی تنه درخت: این راهکار را خیلی از افراد اجرا می کنند و می توان گفت رایج ترین روش است. اما چند تا مشکل دارد. یکی این که گرد و خاک را جذب می کند و بعد از مدتی باید تجدید شود. دوم این که مورچه ها از جنازه های برجای مانده روی گریس، یک پل درست می کنند و مجددا در حالی که دستشان را با حالت لایک به سمت شما گرفته اند، از درخت بالا می روند. اما مشکل مهمتری که گریس مالیدن دارد این است که چون از مواد شیمیایی درست شده است، به تدریج روی درخت اثر منفی گذاشته و در برخی از درختان مانع رشد بیشتر آن ها می شود و آسیب جدی به درخت وارد می کند. گریس برای چوب خشک و پایه های آهنی مفید است نه درخت زنده. 

 2. پشم: یعنی پیچیدن پشم دور ساقه درخت: مورچه ها همان طور که عاشق کله های کچل و سطوح صیقلی هستند، وقتی به جنگل پشم و سطوح پر فراز و نشیب برخورد می کنند، بسیار ناراحت و از مسیر خود منصرف می شوند. دیده شده که در این حال فحش هم می دهند. البته در اینجا منظور ما از پشم، پشم گوسفند است نه پشم مثلا انسان. نکته کلیدی و فوت کوزه گری کار این است که وقتی پشم باران یا آب بخورد، کمی سفت می شود و مورچه های سمج می توانند از آن عبور کنند. برای همین هر از گاهی با دست کمی به پشم ها ور بروید تا از سفتی بیرون آمده و نرم شود تا به حالت اولیه اش بر گردد. این روش جزء بهترین روش های جلوگیری از عبور مورچه ها از تنه درخت است. 

3. ناس: منظورم سوره ناس نیست. منظورم همان گیاهی است که در خراسان ، شمال شرقی کشور و افغانستان زیاد است. گیاهی است که بوی تندی دارد. مورچه ها از بوی این گیاه بدشان می آید. در افغانستان ناس روی تنه درخت می مالند. البته سعی کنید که خودتان ناس را استفاده نکنید. نوعی ماده مخدر است. ناس از مواد مخدر ممنوع است. در دستتان بگیرند دستگیرتان می کنند. در این حال و فضا اگر بگویید می خواستم جلوی مورچه ها را با ناس بگیرم، کیست که باور کند. شاید تصور کنند ناس زده اید و مستقیم روانه ناسستانتان کنند. 

پس کلا بی خیال این روش بشوید. اصلا توصیه نمی کنم. 

4. چسب پهن : چسب پهن را به صورت برعکس یعنی به طوری که ناحیه چسبنده آن بیرون باشد، روی ساقه درخت بچسبانید. این روش را هر به سه هفته تجدید کنید خوب است. چون با نشستن گرد و غبار روی چسب و از بین رفتن چسبندگی آن مورچه ها مجدد فعال خواهند شد. 

5. پونز: می توانید پای درخت پونز بریزید تا وقتی که مورچه ها می خواهند به محدوده ساقه درخت نزدیک شوند، پونز در پایشان فرو رفته و بی خیال شوند. شخصا این روش را توصیه نمی کنم چون مورچه ها در این جور مواقع بد جور فحش های مثبت هجده می دهند. 

6. سم: سم مورچه که به صورت پودر است پای ساقه درخت و کمی دور تنه بریزید. البته سم مورچه بعد از یک ماه خاصیت خودش را از دست می دهد و مجدد باید این کار را تکرار کنید. تنه بعضی از درخت ها که زبر است، سم مورچه را نگه می دارد ولی برای تنه درختانی که صیقلی است این کار ممکن نیست. اگر سم مورچه روی زمین دور تنه ریخته شود ممکن است با آبیاری شسته شده و وارد خاک شود. برای همین بهتر است یک پلاستیک بگذارید. روی پلاستیک مقداری خاک بریزید تا باد آن را جا به جا نکند و روی خاک سم مورچه بریزید. ترجیحا بهتر است از سم مورچه به عنوان یک راهکار ترکیبی استفاده کنید. مثلا داخل پشم گوسفند سم مورچه هم بریزید. یا روی چسب پهن، سم مورچه بپاشید. کلا این راهکار ، راهکار خوبی است. برای مشکل شسته نشدن آن هم بهتر است دور تنه درخت یک مرز خاکی ایجاد کنید. به طور کلی خوب نیست هنگام آبیاری، اب به طوقه درخت برسد. اگر روش ابیاری شما استاندارد باشد، سم مورچه به راحتی قابل استفاده است. هم ارزان است و هم بسیار کارامد. 

7. سرکه: مورچه ها به شدت از بوی سرکه متنفرند. به همین دلیل برای محلول پاشی روی درخت بعضی ها سرکه را پیشنهاد می کنند برای این که مورچه ها را از روی درخت فراری بدهند. ولی هدف ما جلوگیری از رفت و امد مورچه هاست. برای این کار می تواند دور درخت ظرف های سرکه گذاشت ولی راهکارهای بهتر از این وقتی هست، این روش مقداری خز به نظر می رسد. 

8. وازلین: بعضی ها کلا هر جا با هر مشکلی برخورد می کنند، اولین راهکاری که به نظرشان می رسد وازلین است. این افراد که معمولا یک قوطی وازلین همیشه همراهشان دارند، توصیه می کنند در این گونه موارد هم به تنه درخت وازلین بمالید. وازلین همان مشکل گریس را دارد. ازمواد شیمیایی است و حتی اگر برای انسان هم مشکلی نداشته باشد با این حال ممکن است به برخی از درختانی که به این مواد حساس هستند، آسیب بزند.  

9. روغن سوخته: روغن سوخته ماشین ارزان و از تعویض روغنی ها قابل تهیه است. ولی این روش را هم توصیه نمی کنم. مواد شیمیایی  ممکن است به تنه برخی از درختان اسیب بزند. اگر هم خواستید این روش را به کار بگیرید، برای درختان تنومند و ده سال به بالا از آن به طور محدود استفاده کنید. 

10. سلفون: سلفون به دلیل صیقلی بودن، برای درختانی که تنه زبری دارند خیلی خوب است. ضررمواد شیمیایی را هم ندارد. می توانید دور درخت با پهنای بیست الی سی سانت سلفون بکشید. 

11. نوار زرد رنگ: نوار چسب زردرنگی وجود دارد که شهرداری در فصل هایی از سال دور تنه درختان می پیچد. هدف از این نوار چسب ها، به تله انداختن مگس مدیترانه ای و تعدادی دیگر از آفت ها و حشره هاست. اگر دسترسی دارید از این نوارهای زردرنگ تهیه کنید عااااااالی است. فقط وقتی که چسبناکی آن ها به خاطر گرد و غبار و ... از دست رفت، دوباره تجدیدش کنید. 

12. گوگرد: دور تنه درخت یک حلقه گوگرد ریخته شود. این هم یکی از بهترین راه حل هاست. منتهی باید دور تنه درختتان را به گونه ای با خاک یک مرز و حلقه ایجاد کنید که اب به پای درخت و طوقه نرسد. اگر آب به طوقه برسد هم طوقه درخت را خراب می کند هم گوگرد شسته می شود و مجدد باید گوگرد بریزید. گوگرد یکی از بهترین مواد طبیعی برای مبارزه با انواع آفت هاست. 

13. نصب تابلو: پای درخت تابلوی ورود ممنوع ⛔ بزنید. این راهکار را توصیه نمی کنم چون متاسفانه مورچه ها نه سواد دارند و نه با علائم راهنمایی رانندگی ما آدم ها آشنا هستند. ندیدید بدون توجه به چراغ راهنما و سوت پلیس، از خطوط عابر پیاده چطور عبور می کنند؟!

14. گازوئیل: بعضی از افراد پیشنهاد می کنند دور درخت یک حلقه بسیار کم گازوئیل ریخته شود. چون گازوئیل بویی متصاعد می کند که مورچه را دور می کند. به این افراد می گویم، می خواهید یک کبریت بزنیم و کلا درخت را آتش بزنیم و خلاص؟ گازوئیل خاک و درخت را نابود می کند. این کار را نکنیدا. می خواهیم جلوی مورچه را بگیریم، قرار نیست باغمان را نابود کنیم. 

خوب عزیزان، راهکارهای متعددی که برای این کار توسط افراد مختلفی پیشنهاد می شود را برایتان لیست کردم و بهترین هایش را هم معرفی کردم. بسم الله. این شما و این مورچه ها. فقط ببینید من قصد ثواب داشتم. کاری نکنید روز قیامت مورچه ها از من به حضرت سلیمان شکایت کنند و ثوابمان کباب شود. 

سوالی داشتید در تلگرام در خدمتتانم 

@ooreh

(پ.ن: مطالبی که زیر کلیدواژه های مقاله با عنوان مطالب پیشنهادی آمده، از سرور بلاگ اسکای هست. چنین مطالب زردی اصلا مورد توصیه ما نیست و جدی نگیریدشون. تبلیغاته. ما مجانی از سرورشون استفاده می کنیم اونا هم تبلیغاتشون رو می زنن، شما هم به خوبی خودتون عفو بفرمایین.)

چند حکم شرعی و قانونی مرتبط با کشاورزی، باغ و محیط زیست

1. خوردن از میوه های داخل کوچه باغ ها:  

  اگر باغی حصار و دیوار داشته باشد، استفاده از میوه های آن به عنوان حق المارّه جایز است؟

جواب بر اساس نظر مقام معظم رهبری:  ورود به باغ بدون رضایت مالک جایز نیست، اما استفاده از میوه های باغ که در مسیر راه است برای کسی که در مسیر خود به آن برخورد کند اشکال ندارد، مشروط به اینکه: اولاً به قصد استفاده از میوه به آن مسیر نرفته باشد و ثانیاً به درخت آسیب نرسانده و شاخه‌های آن را نشکند و ثالثاً همانجا میوه را خورده و با خود همراه نبرد و رابعاً بنابر احتیاط علم نداشته باشد که صاحب درخت از این کار اکراه دارد.

آیا حق الماره شامل زراعتهایی مثل گوجه فرنگی، بادمجان، یا میوه هایی مثل خربزه، هندوانه، خیار و … هم می شود یا فقط درختان میوه را شامل می شود؟

ج. بنا بر احتیاط واجب شامل غیر درخت میوه نمی شود.

خوردن و جمع کردن مقداری میوه از باغ دیگران که زیر درختان ریخته و خراب خواهد شد چه حکمی دارد؟

ج: اگر بداند مالک میوه ها راضی است اشکال ندارد، در غیر این صورت باید رضایت مالک را جلب کند. و در صورتی که دسترسی به او برای جلب رضایت ندارد و اگر میوه ها استفاده نشود خراب می شود، می تواند از میوه ها استفاده کند و پول آن را به مالکش بدهد، و اگر دسترسی به مالکش نداشت پول آن را از طرف مالکش صدقه بدهد.

جواب از نظر آیت الله مکارم شیرازی: 

در مورد حق الماره دو حالت است:

۱. اگر باغ محصور باشد (حفاظ داشته باشد) وارد شدن و خوردن میوه آن بدون اجازه صاحبش حرام است.

۲. اگر باغ محصور نباشد یا شاخه‌هایش بیرون آمده باشد جایز است هنگام عبور از کنار باغ‌ها از میوه آن به مقدار حاجت (نه بردن) بخورد، به شرط آن‌که به قصد این کار حرکت نکرده باشد و موجب افساد نگردد .

و احتیاط آن است که در صورت یقین به عدم رضایت مالک خوددارى کند. 

آیا می توان از میوه درختان توت که در معابر عمومی وجود دارد، خورد؟ 

در مورد درختانى که در معابر عمومى قرار دارد: استفاده از میوه‌هایى که در عرف و عادت محل براى همه مباح شده، مانند توت در بسیارى از مناطق، اشکالى ندارد، ولى غیر آن متعلّق به صاحبان آن است، و اگر ملک بیت‌المال باشد متعلّق به دولت است و باید طبق قوانین عمل شود.

من بزغاله ای داشتم که برگ درخت همسایه که از دیوار باغش بیرون زده بود را خورده است. ایا باید جبران کنم؟ 

در این صورت باید خسارت احتمالی همسایه توسط صاحب حیوان جبران شود، البته برخی از فقها لزوم جبران خسارت را، مشروط به کوتاهی صاحب حیوان دانسته‌اند.

آیا می توان از میوه توت، گردو، انجیر و ... در رودخانه ها، کوه ها، باغ ها، کوچه باغ ها یا درختانی که شاخه هایش از منزل بیرون زده استفاده کرد؟ 

هرگاه در ایام تابستان میوه های درختان پس از رسیدن پای درختان افتاده و صاحب آن درخت اقدام به جمع آوری آن ننماید، اگر اینگونه درختان در شهر باشد، گرفتن آن میوه ها و خوردن از آن صحیح نمیباشد در صورتی که صاحب آن باغ اذن به اخذ میوه ها نداده باشد. اما اگر اذن به گرفتن میوه ها داده باشد چه به صورت گفتار و چه به صورت کردار، در این صورت میتوان از آن میوه ها برداشت کرد. هرگاه اینگونه درختان در داخل حیاط باشد و میوه هایی هم که پای درختان افتاده اند، به گونه ای است که مدت زمان زیادی باقی میماند همانند گردو و نظیر آن، در این صورت گرفتن آنها صحیح نمیباشد مگر اینکه اذن صاحب باغ چه به صورت گفتاری و چه به صورت کرداری ثابت شده باشد که در این صورت برداشت از آن میوه ها هیچگونه مشکلی ندارد. اما هرگاه میوه های افتاده، از گونه ی فاسد شدنی باشد همچون انجیر، توت و نظایر آن، در این صورت مختار این است که تا وقتی که اذن صاحب باغ را نداشته و نداند که صاحب آن، اذن به خوردن داده است یا نداده است، نباید از آن برداشت کرده و میل شود.

آیا می توان میوه درختان پارک ها یا داخل بلوارهای شهرداری مانند توت، سنجد، نارنج و ...  را خورد؟ 

استفاده از میوه هایی که در عرف و عادت محل برای همه مباح شده اشکالی ندارد، ولی غیر آن متعلق به صاحبان آن است، و اگر ملک بیت المال باشد متعلق به دولت است و باید طبق قوانین عمل شود. (توضیح: معمولا در بیشتر شهرها عرف این گونه است که استفاده از میوه های موجود در پارک ها و بلوارها در حد استفاده شخصی(نه تکاندن همه میوه و بردن به منزل) برای عموم مجاز است. مگر این که تابلویی در مجاز نبودن استفاده از این میوه ها نصب شده باشد.)

2. خمس باغ و میوه: اگر باغ بخریم، ایا باید خمس این باغ را هم بپردازیم؟ 

این بستگی به هدف شما دارد.اگر هدف شما از خرید باغ این باشد که قیمت آن افزایش پیدا کند و بعد بفروشید، در این صورت باید خمس باغ را پس از فروش پرداخت کنید.

اگر هدف شما این است که روی میوه و محصول باغ سرمایه گذاری کنید. محصول تولید کنید و میوه ها را بفروشید و درآمد کسب کنید. در این صورت، هم باید خمس باغ پرداخت شود و هم خمس میوه هایش. حتی اگر چوب های خشک باغ را بفروشد در این حالت خمس دارد.  

اگر هدف شما از احداث باغ این باشد که برای مصرف خود و خانواده خود و نه سرمایه گذاری و کسب درآمد، از آن استفاده کنید، در این صورت نه باغ و نه میوه هایش خمس ندارد. البته اگر در این حالت مثلا صد کیلو گردو برداشت کرده اید و بعد از فرارسیدن سال خمسی شما، (باید مبدا سال خمسی تان را مشخص کنید که چه روزی است. منظور از فرارسیدن سال خمسی، همان روزی است که مشخص کرده اید در طول سال خمستان را در آن روز محاسبه کنید)، ده کیلو از این صد کیلو اضافه امده. در این صورت معادل یک پنجم این ده کیلو، یعنی دو کیلو و نیم ان را به عنوان خمس پرداخت می کنید. 

3. کشاورزی روی زمین فرد دیگر: شخصی که مالک زمین بزرگی است به من گفته که در زمین او کشاورزی کنم و محصول را نصف نصف برداشت کنیم. آیا این کار از نظر حقوقی تبعاتی ندارد؟ یعنی بعد از این که من محصول را در باغ او به عمل آوردم اگر او تمام محصول را بردارد، آیا از نظر حقوقی من می توانم نصف حق خود را از او بگیرم؟ 

به این کار یعنی این که یک کشاورز روی زمینی که مالک آن فرد دیگری است کار کند و با توافق هم محصول را تقسیم کنند اصطلاحا «مزارعه» گفته می شود که قاعده ها و قانون هایی دارد. اگر این قاعده ها را رعایت نکنید بعدا ممکن است نتوانید حق خود را بگیرید و دچار مشکل شوید. برای چنین کاری اولا یک قرار داد با هم منعقد کنید. ثانیا در این قرارداد شرایط زیر را در نظر بگیرید: 

در قرار داد مزارعه باید این شرایط رعایت شود:

الف. همه محصول زمین به یکى از آن‌دو اختصاص داده نشود.

ب. سهم طرفین قرارداد از محصول، به طور مشاع باشد؛ مانند نصف یا ثلث. پس اگر شرط کنند محصول فلان قسمت از زمین مال یکى و محصول قسمت دیگر مال دیگری باشد، صحیح نیست. همچنین اگر صاحب زمین بگوید «در این زمین کشاورزی کن و هرچه مى‌خواهى به من بده» باطل است.

ج. مدّت زمان قرارداد باید معیّن شود و به اندازه‌‌اى باشد که به دست آمدن محصول در آن مدّت ممکن باشد.

چ. زمین باید مشخّص باشد. پس کسى که چند قطعه زمین دارد و با هم تفاوت دارند، اگر به کشاورز بگوید در یکى از این زمین‌‌ها کشاورزی کن و آن‌را معین نکند، مزارعه باطل است.

ح. زمین باید قابلیّت کشاورزی را داشته باشد یا اگر کشاورزی در آن ممکن نبود، بتوان آن‌را برای این‌کار آماده کرد.

خ. نوع کِشت باید معیّن شود، مگر این‌که کِشت هر چه باشد تفاوتى در نظر آنها و نظر توده مردم نداشته باشد یا این‌که معلوم باشد که این زمین براى کِشت چه محصولی مناسب است.

د. لازم است معیّن شود که مخارج کشاورزی و لوازم آن بر عهده چه کسى است. البته در این‌‌باره اگر در عُرف مردم منطقه، سهم هر کدام از مخارج معلوم باشد، کافى است.

اگر به شرایط بالا توجه نکنید، بعد از مزارعه و موقع برداشت محصول اگر اختلاف کردید، نمی توانید در دادگاه از حیث حقوقی، حق خود را بگیرید. پس حتما قرارداد ببندید. 

4. آبیاری زمین دیگران: من با یک مالک زمین توافق کردیم که زمین او را آبیاری کنم و به جای این آبیاری، دو سوم محصولاتش را برای خودم برداشت کنم. الان این شخص ادعا می کند باید نیمی از محصول را به من بدهی در حالی که توافق ما یک سوم محصول برای صاحب زمین بوده است. الان چه کنیم؟

شما باید پیش از اقدام برای این کار قرار داد «مساقات» با هم منعقد می کردید. در حال حاضر از نظر حقوقی اگر ایشان از شما شکایت کند و مدعی محصول بیشتری شود، اثبات ادعای شما مقداری دشوار است. برای دفعه های بعد، حتما قرارداد مساقات ببندید. در این قرارداد هم به شرایط مساقات توجه کنید. بعضی از شرایط مساقات به این شرح است: 

الف. قرارداد مُساقات در درختانى که میوه نمى‌دهند، در صورتى صحیح است که حاصل دیگرى داشته باشند که داراى مالیت قابل توجه است؛ مانند گل(در گل محمدی) یا برگ(مانند چنار یا توت مخصوص کرم ابریشم) که از برگ آن استفاده مى‌کنند، یا بعضى از درختان که شیره و صمغ آن قابل استفاده است. ولى در مورد درختانى که هیچ یک از اینها را ندارد، مساقات صحیح نیست.

ب. قرارداد مُساقات باید پیش از ظاهر شدن میوه منعقد شود، اما اگر بعد از آن و پیش از رسیدن میوه باشد، چنانچه کارهایى؛ مانند آبیارى و سمپاشى - که براى پرورش میوه لازم است – باقى ‌مانده باشد، صحیح است و گرنه قرارداد مساقات اشکال دارد. همچنین اگر فقط به کارهایى؛ مانند چیدن میوه و نگه‌دارى از آنها احتیاج باشد، قرارداد با عنوان «جعاله» صحیح است، ولى مساقات نیست.

ج. قرارداد مُساقات در بوتۀ خربزه، هندوانه، خیار و مانند اینها صحیح نیست، ولی اگر قرارداد روشنى منعقد شود و تعداد چیدن و سهم هر کدام را مشخص کنند می‌تواند در قالب قرارداد «جعاله» صحیح باشد.

5. شخصی درختی در بالای زمین خودش می نشاند و ریشه آن به زمین کسی دیگر می رسد و از آن نهال می روید آن نهال از آن کیست ؟

پاسخ آیت الله سیستانی: از آن صاحب درخت است .

6. بسیاری از کشاورزان در حاشیه شهرها، بر اثر کم‌آبی از فاضلاب انسانی برای آبیاری استفاده می‌کنند؛ آیا این کار خلاف شرع است و محصولشان نجس است؟

خیر؛ اگر منع قانونی نداشته باشد خلاف شرع نیست. اینکه محصولات کاشته‌شده با فاضلاب آبیاری شود یا کود نجس پای آنها ریخته شود موجب نجس‌شدن محصولات کاشته‌شده نمی‌شود؛ به‌خاطر آنکه استحاله صورت می‌گیرد و این آب تغییر وضعیت می‌دهد. بنابراین میوه یا دیگر محصولات پاک است و مشکلی ندارد.(این حکم شرعی این مساله است. اما از نظر بهداشتی موضوع متفاوت است).

7. حکم مزاحمت شاخه ها یا درخت همسایه نسبت به زمین ما چیست؟ 

سوال از امام خمینی، مدّ ظله العالی‏ و پاسخ ایشان: 

‏‏چه می فرمایید در این مسأله شرعیه: در قراء و روستاها، زمین های مزروعی و‏‎ ‎‏مشجّر در کنار هم قرار گرفته؛ چه بسا درخت های ملک همسایه کلاً یا بعضاً در ملک‏‎ ‎‏مجاور سرکشیده، به طوری که صاحب ملک مجاور در اثر مزاحمت درخت های‏‎ ‎‏همسایه نمی تواند از ملک خود برداشت محصولی کند؛ صاحب درخت به هیچ وجه‏‎ ‎‏حاضر نیست غرامت بدهد و یا شاخه های مزاحم را ببرد؛ آیا صاحب زمین متضرّر، از‏‎ ‎‏باب قاعدۀ لاضرر حق دارد در ملک خود بایستد و شاخه های مزاحم را از درخت‏‎ ‎‏همسایه ببرد یا محصول درخت همسایه که در ملک مجاور می ریزد را کلاً یا بعضاً به‏‎ ‎‏نفع خود به عنوان مقاصّه برداشت نماید؟ متمنّی است چون فرض مذکور در رسائل‏‎ ‎‏عملیه عنوان نشده، مشروحاً بیان فرمایید تا فاقد هرگونه ابهامی بوده باشد. ‏

‏‏بسمه تعالی، می تواند از مالک بخواهد که شاخه ها را بکشد ببندد و یا قطع‏‎ ‎‏نماید؛ و هرگاه مالک حاضر بر اقدام نشد، می تواند خودش اقدام نماید. و‏‎ ‎‏در صورت امکان به حاکم شرع مراجعه کند.‏

8. آیا می توان برای برداشت محصول درخت خود که شاخه هایش به زمین همسایه رفته، وارد زمین همسایه شد؟ 

سوال از امام خمینی و جواب ایشان: 

‏‏احتراماً؛ به عرض می رسد: زمین مشجّری است در همسایگی مسلمانی که‏‎ ‎‏شاخه های درختانش به طرف زمین همسایه خوابیده که از این عمل، دو ضرر متوجه‏‎ ‎‏همسایه می شود: 1. مالک زمین مجبور است بدون اجازه یا با اجازه، برای جمع آوری‏‎ ‎‏میوه های سرازیر به زمین غیر، حاصل زمین دیگری را پایمال و نابود کند. 2. سایۀ‏‎ ‎‏شاخه های درختان سرازیر شده، مانع از رشد محصول زمینی و هوایی زمین دیگری‏‎ ‎‏می شود. استدعای صدور مجوز شرعی دارد. ‏

‏‏بسمه تعالی، صاحب درخت بدون اجازۀ صاحب زمین نمی تواند در زمین‏‎ ‎‏او وارد شود و چنانچه شاخه های درخت، در زمین او آمده می تواند از‏‎ ‎‏صاحب درخت مطالبۀ رفع مزاحمت نماید و اگر قبول نکرد، به محاکم‏‎ ‎‏مراجعه کند تا اقدام شود.‏

9. خراب کردن دیوار با غ مردم با آبیاری نادرست آیا ضمانت دارد؟ 

سوال از امام خمینی و نظر ایشان: این جانب کشاورز و دامدار هستم چون این منطقه باغات است در و باغ آن به‏‎ ‎‏وسیل‏‏ۀ‏‏ حصار گل محافظت می شود و‏‎ ‎‏خود این جانب به کارها رسیدگی می نمودم.‏‎ ‎‏چون پادرد داشتم شخصی را فرستادم که یک باغ را در مقابل دادن مزد آبیاری نماید. و‏‎ ‎‏به او گفته بودم که در روز برو. اما در موقع هرز آب شبانه رفته و باغ را آبیاری نموده و‏‎ ‎‏چون احساس مسئولیت نکرده، مقداری از دیوار باغ را به وسیله آب بیش از حد‏‎ ‎‏خراب کرده و خسارتی وارد ساخته است آیا این شخص در مقابل گرفتن مزد مسئول‏‎ ‎‏بوده یا خیر، چون مزد را بعد از آبیاری قرار بوده بگیرد؟ ‏‏‏بسمه تعالی، اگر تعدّی کرده و خسارت وارد نموده ضامن است. ‏

10.  آیا کاشتن درخت و گیاه در منزل یا مکان‌های عمومی ثواب دارد؟

نظر آیت الله خامنه ای: به‌طورکلی درخت کاشتن از نظر اسلام ثواب دارد. کاشتن گیاه هم به این معنا که یا فضا را سبز می‌کند یا هوا را تصفیه می‌کند یا گیاهانی است که ثمر می‌دهد، آن هم خوب است.

اما احکام ثانویه‌ای هم هست که باید مراعات شود. آیا در هر جایی خوب است درخت بکاریم؟ اگر مکان عمومی بود، یا منزل خودمان بود چگونه است؟ بنابراین درست است که اصل درختکاری و کاشتن گیاه خوب است اما حکم ثانویه هم در اینجا مطرح است. اولاً باید در ملک خودمان باشد. در جاهای عمومی بدون اجازه نمی‌‌شود درخت کاشت. در ملک دیگران هم مجاز نیستیم که درخت بکاریم. حتی ممکن است نوعی از درخت کاشتن در ملک شخصی هم اشکال داشته باشد؛ مثلاً فردی باغچه‌ای درست کرده، اما چون درست نساخته، این باغچه به ساختمان همسایه نم می‌دهد. این کار آزار به همسایه است. او نمی‌تواند به بهانه‌ی اینکه گفته‌اند درختکاری کنید تا هوا تصفیه شود، فضا سبز شود، شهر سرسبز باشد، به همسایه‌اش آزار برساند.

11. شکستن شاخه‌ی درختان چه حکمی دارد؟

نظر آیت الله خامنه ای: بی‌جهت نباید شاخه‌ی درختان را شکست. اگر این درخت متعلق به مردم یا مثلاً اموال بیت‌المال است، این کار حرام است. اگر هم باغ شخصی ما است، گاهی اوقات شکستن یک شاخه‌ی درخت، اسراف یا ازبین‌بردن بی‌جهت اموال است.

اما یک‌وقت است که شما درخت را هرس می‌کنید که آن هم کار اهل فن است برای اینکه درخت میوه‌ی بیشتری دهد، این اشکال ندارد.

12. آیا کندن شاخه‌ای کوچک از درخت یا گیاهی که در پارک یا فضای عمومی وجود دارد برای کاشتن در منزل یا جای دیگر اشکال شرعی دارد؟

بله؛ اگر منع قانونی دارد اشکال دارد؛ اگر هم نمی‌دانید که منع قانونی دارد یا خیر، باز هم نمی‌توانید ببرید و در جای دیگری قلمه بزنید. اما اگر منع قانونی نداشته باشد اشکالی ندارد. البته معمولاً این کارها اجازه می‌خواهد.

13. من چندین سال پیش با جسم تیزی بر روی درختی نوشته‌ای را حک کرده‌ام؛ الان باید چکار کنم؟

اگر آن درخت ملک شخصی فردی بوده و به‌هرحال شما تصرفی در ملک او کرده‌اید که ضرر به آن وارد شده، باید صاحب آن را راضی کنید. اگر آن درخت جزو اموال عمومی و بیت‌المال بوده و خسارت دیده است، به مقدار خسارتش باید به بیت‌المال برگردانید.

اما اگر نه، خسارتی وارد نشده است و می‌دانید هم که صاحبش راضی بوده است، خب این ضمان ندارد. اما اگر خسارتی وارد نشده، در عین حال تصرف شده است در درخت متعلق به دیگری و صاحب درخت راضی نبوده که روی درخت او با چاقو یادگاری بنویسند، باید رضایت صاحب درخت جلب شود.

14. آیا هرس کردن درختان و گیاهان و همچنین کندن گیاهان زنده‌ای که در بهار طراوات خاصی هم دارند و کنار درختان میوه روییده‌اند جایز است؟

در صورتی که این کار در ملک شخصی انجام شود یا اگر در ملک دیگران است با اجازه‌ی آنان باشد اشکالی ندارد. اما نمی‌توان علف هرز باغ یا زمین دیگران یا بوستان‌های شهری را چید؛ زیرا متصدی دارد و قانون این اجازه را به ما نمی‌دهد.

15. کاشت درخت در معابر شهری چه حکمی دارد؟

افراد اگر می‌خواهند در یک معبر عمومی درختی بکارند باید مجاز باشند؛ یعنی قانون به آنها این اجازه را داده باشد. حالا ممکن است مسئولین شهری به صورت کلی اعلام کرده باشند که هر کس در مقابل منزلش درخت بکارد؛ این به معنای مجاز دانستن است. یا اینکه عرف محل و شهر این است که افراد در مقابل منزل و مغازه‌ی خود درخت می‌کارند و منعی هم در کار نیست؛ این هم خوب است. اما اینکه کسی به‌صورت دل‌بخواهی بگوید می‌خواهم در هر جا خواستم درخت بکارم، این‌طور نمی‌شود و باید از نظر قانونی مجاز باشد.

16. چیدن گل‌ها و گیاهان برای تزیین مجالس چه حکمی دارد؟

اصل این کار اشکال ندارد؛ البته در صورتی که اولاً منع قانونی وجود نداشته باشد و ثانیاً گل متعلق به ملک خودمان را بچینیم یا با اجازه‌ی صاحب ملک دیگری باشد.

17. مردمی که برای تفریح به روستاها می‌روند به دلیل عدم آشنایی با مسیرها، گاهی تصور می‌کنند هر مسیری مسیر عمومی است و خوردن میوه‌ی درختانی که در آن مسیر وجود دارند مجاز است؛ درحالی‌که ممکن است وارد مسیر و باغ شخصی شده باشند و درختان میوه هم جزو اموال خصوصی باشد. این مسئله مخصوصاً در مراسم سیزده‌به‌در نمود بیشتری دارد. حکم این مسئله چگونه است؟

افراد باید در این مناطق مراعات کنند که به‌هرحال به زمین‌هایی که با زحمت محصولی در آن به عمل آمده بدون اجازه وارد نشوند و زمین یا محصولات لطمه نخورد که این کارها حرام است. این زمین‌ها که محصول در آن کاشته‌شده است حتی اگر حصار هم نداشته باشد نباید در آن بدون اجازه وارد شد.

اما تصرفات جزئی مثل عبور کردن، نمازخواندن و نشستن در زمین‌های وسیعی که چیزی در آن کاشته نشده و حصاری هم ندارد اشکال ندارد و نیاز به اجازه از صاحب آن نیست. بنابراین افراد می‌توانند بروند در این زمین‌ها، پای درختان بنشینند و استراحت کنند؛ لطمه‌ای هم به جایی نمی‌خورد.

درباره‌ی خوردن میوه ما یک حکم کلی داریم به‌عنوان «حق الماره» که در فقه آمده است و در بعضی جاها عرف محل هم همین است که افرادی که در یک راه و مسیری دارند می‌روند، می‌توانند از میوه‌ی درختان آن مسیر بخورند؛ البته شرایطی دارد؛ فرمودند که این‌گونه نباشد که افراد به قصد میوه‌خوردن مسیر را عوض کنند، یعنی در همان مسیر باشد؛ و به شرطی که به درخت، زمین و محصول ضربه‌ای نزنند و همچنین میوه‌ای را همراه خود نبَرند و فقط بخورند؛ آن هم در صورتی که آنجا حصاری نداشته باشد یا منعی از طرف صاحب باغ یا زمین نشده باشد. یک‌وقت هست تابلویی زده شده که «ورود ممنوع»؛ دیگر کسی نرود عبور کند و وارد شود و میوه بخورد که این کار جایز نیست. همچنین مسیرهایی که معلوم نیست حق الماره در آنها صدق می‌کند یا خیر، مسیر خصوصی است و کسی برای خودش قرار داده است، در اینجاها هم نمی‌شود رفت در آنجا و میوه خورد.

اگر هم عرف محل به‌گونه‌ای است که زمین‌ها و باغ‌ها حصار ندارد ولی ما می‌دانیم که صاحبانشان راضی نیستند که ما میوه‌ها را بخوریم، در این جاها هم خوردن میوه جایز نیست و به‌طورکلی در موارد مشکوک احتیاط خوب است.

18. راه رفتن بر روی چمن‌های خیابان‌ها و ادارات که برای آنها هزینه می‌شود با توجه به اینکه پس از مدتی که بر روی آنها راه رفته شود از بین می‌روند و فضای سبز چهره‌ی زشتی پیدا می‌کند چه حکمی دارد؟

به‌طورکلی آسیب زدن و از بین‌بردن زمین کاشته‌شده، حالا چه محصولات گیاهی خوردنی در آن باشد، چه گیاهان زینتی، چه آن گیاهان کم باشد یا زیاد، چه در ملک شخصی دیگران باشد یا متعلق به املاک عمومی باشد مثل فضای سبز وسط خیابان‌ها یا بوستان‌ها حرام است.

حالا ممکن است برخی بگویند چرا حفاظی برای این فضا نگذاشته‌اند؟ خب نگذاشته باشند؛ برای آنها که واجب نیست حفاظ بگذارند. ما باید بدانیم که ضرر رساندن به اموال دیگران جایز نیست.

19.  تکلیف ما درباره‌ی آداب چمن گره‌زدن در روز طبیعت چیست؟

اصل این مسئله مبنایی ندارد و از نظر دینی هم تأیید نشده است و اثر و فایده‌ای هم برای آن غرضی که افراد چمن را گره می‌زنند ندارد.

علاوه بر این اگر چمن متعلق به فضاهای عمومی باشد گاهی اصلاً این کار جایز نیست که وارد بشوید و اگر زمین کاشته‌شده‌ی مردم هست، نباید وارد آن بشوید و اگر صاحب زمین راضی نباشد مرتکب حرام شده‌اید. خسارتی هم اگر وارد بشود باید جبران کنید.

20. کندن و استفاده از گیاهان دارویی و خوراکی در بیابان چه حکمی دارد؟

اگر زمین ملک شخصی افراد نیست و این کار منع قانونی هم ندارد و از نظر سازمان حفاظت محیط زیست ممنوع نشده است اشکالی ندارد.

اگر کسی را از ریختن زباله در فضای عمومی و لطمه‌زدن به محیط زیست نهی کنیم مصداق نهی از منکر پیدا می‌کند؟

اگر ما معنای منکر را بدانیم، می‌فهمیم که آیا این کار نهی از منکر هست یا خیر؛ منکر از نظر فقهی هر کار ناپسندی است؛ حالا ممکن است مکروه باشد یا حرام. نهی دیگران از حرام واجب است و نهی از کار مکروه مستحب است. بنابراین اگر نگوییم که ریختن زباله در این مکان‌ها حرام هست - که در بعضی از موارد واقعاً ریختن زباله و لطمه‌زدن به محیط زیست حرام هست – نهی کردن دیگران از این کار هم مصداق نهی از منکر مستحب یا واجب است. ما باید جلوگیری کنیم از لطمه‌زدن به محیط زیست.

21. آیا ریختن پوست میوه و زباله‌های تجزیه‌شدنی در کوه و دشت و طبیعت اشکال شرعی دارد؟

اگر این کار لطمه به اراضی، به طبیعت، به محیط زیست یا به سلامت مردم بزند حرام است. امروز گاهی یک کار اشتباه ضررش به کل جامعه‌ی اسلامی وارد می‌شود. بعضی از رفتارهای ما دیگر عمل شخصی محسوب نمی‌شود؛ ما می‌خواهیم یک کشوری را به‌گونه‌ای بسازیم که برای دیگران الگو باشد، بنابراین یک‌سری رفتارهای ما لطمه‌های عمومی مهمی دارد. حالا ممکن است زباله‌ی کوچکی باشد که از نظر حکم شرعی هم نمی‌توانیم بگوییم که حرام است؛ اما همان‌ها هم باز مراعاتش خوب است و پرهیز از این کارها پسندیده است.

22. ریختن مصالح و مخروبه‌های ساختمانی در محیط‌های طبیعی خالی از سکنه چه حکمی دارد؟

اگر آن مکان‌ها ملک شخصی افراد هست یا جزو املاک عمومی هست که منع قانونی دارد، تخلیه‌ی این ضایعات ساختمانی در آنجاها جایز نیست.

23. آیا می‌توان خمس و زکات را صرف بیابان‌زدایی کرد؟

مصرف زکات در این امور گاهی اشکال ندارد؛ چون یکی از مصارف زکات، «فی سبیل الله» هست یعنی کارهای عام‌المنفعه‌ای که لازم و ضروری هست انجام بشود. یک‌وقت هست که گسترش بیابان‌ها سبب پدیده‌ی ریزگرد می‌شود که بر اثر آن هوا آلوده می‌شود، باد اذیت می‌کند و به‌هرحال لازم است که بیابان‌زدایی کنند و درخت بکارند.

اما خمس مصارفش مشخص است و اگر کسی خواست که مثلاً بخشی از خمس را برای این امور صرف کند، حتماً باید اجازه بگیرد و بدون داشتن اجازه این کار جایز نیست.

24. ریختن زباله در خیابان‌ها، کنار جاده‌ها و ساحل رودخانه‌ها یکی از معضلات زیست‌محیطی شده است؛ از نظر شرعی این کارها چه حکمی دارد؟

این کارها محیط زیست را خراب و چهره‌ی یک کشور اسلامی را مخدوش می‌کند. دیگران وقتی می‌آیند و این وضعیت را می‌بینند می‌گویند که این فرهنگ مسلمانان است در حالی که فرهنگ اسلام، فرهنگ تمیزی، پاکیزگی و نظافت است.

ثانیاً در برخی موارد این کار ما فارغ از اینکه چهره کشور ما را زشت می‌کند، به محیط زیست ضربه می‌زند؛ افراد باید از این کارها که در بسیاری از موارد حرام هم هست پرهیز کنند.

ثالثاً این کارها هزینه‌ی بسیار زیادی را به کشور تحمیل می‌کند. جمع‌آوری این زباله‌ها بار مالی زیادی برای بیت‌المال دارد.

نکته‌ی دیگری که باید مورد توجه باشد این است که به‌جای آوردن شکر نعمت‌های الهی به استفاده‌ی درست از آنها است. استفاده‌ی نادرست‌کردن از نعمات، کفران آنها و خراب‌کردن آنها محسوب می‌شود. خداوند یک طبیعت زیبا، سواحلی لذت‌بخش و هوایی مطبوع به ما بخشیده است. چرا باید برخی این نعمات را با آلودگی‌های گوناگون کفران کنند؟

نکته‌ی بعدی هم آن است که بسیاری از این زباله‌ها قابل استفاده‌ی مجدد است و این‌گونه دور انداختن آنها خودش یک نحوه‌ی دیگر کفران نعمت است. به‌هرحال این مواد را می‌شود بازیافت نمود. خوب است که افراد این زباله‌ها را به صورت جداگانه کنار بگذارند تا بازیافت شود.

25. شکار حیوانات چه حکمی دارد؟

اگر شکار از نظر قانون ممنوع بود، یعنی اگر منطقه‌ای به‌عنوان یکی از مناطق «شکار ممنوع» اعلام شده باشد، شکار در آن منطقه جایز نیست. یا اینکه اگر مسئولان شکار نوع خاصی از حیوانات را غیرقانونی اعلام کرده باشند، شکار آن حیوان جایز نیست. غیر از اینها شکار یک عمل مباح است و اگر کسی برای گذران زندگی مثلاً برای تأمین خوراک خودش حیوانی را که از نظر قانونی ممنوع نبود شکار کرد، اشکالی ندارد.

26. خوردن گوشت شکار غیرقانونی چه حکمی دارد؟

وقتی کسی حیوانی را که شکارکردنش ممنوع است شکار کرد اصلاً مالک آن نمی‌شود؛ اگرچه طبق یک حکم شرعی هر کس حیوان‌های آزاد را شکار کرد و گرفت مالکشان می‌شود، اما قانون کشور و نظام اسلامی فوق این حکم است؛ یعنی اگر قانون کشور و نظام اسلامی این بود که شکار یک نوع حیوان ممنوع است، کسی که آن حیوان را شکار کند غاصب است و از گوشت آن حیوان هم نمی‌تواند استفاده کند و مالک گوشت آن حیوان نیست. ممکن است بگویید که اگر گوشت را دور بریزد که اسراف می‌شود. در اینجا اگر خود این گوشت را مسئولین تحویل می‌گیرند باید برود و لاشه را تحویل دهد. اگر مسئولین تحویل نمی‌گیرند باید پول این گوشت را به بیت‌المال برگرداند و حتی اگر گوشت را استفاده کرده است، بابت آن به بیت‌المال بدهکار است و باید این پول را برگرداند.

27. زمانی که ما علف‌های هرز را جمع‌آوری می‌کنیم آنها را می‌سوزانیم و نمی‌دانیم موجودات زنده‌ای مانند حشرات بین آنها هستند یا خیر؛ آیا این کار اشکال دارد؟

نه، اشکالی ندارد؛ لازم نیست که شما همه‌ی علف‌ها را بگردید و ببینید که وسط آنها حشره‌ای هست یا خیر. یک‌وقت هست که در بین علف‌های هرز یک حشره‌ای می‌بینیم یا احتمال قوی می‌دهیم که یک جانور یا حیوان بی‌آزاری رفته میان این علف‌ها، خب در این صورت سوزاندن درست نیست.

اگر شما هم سوالی در زمینه های فوق دارید، در بخش نظرات مطرح کنید تا پاسخ آن را تقدیمتان کنیم. 

کاملترین آموزش تولید شیره انگور خانگی

چگونه از انگورهای خود بهترین استفاده را بکنیم؟ 

یکی از مشکلاتی که در روستاهایی که زمین های با مساحت کم دارند این است که محصولاتشان به اندازه ای نیست که قابلیت فروش و درآمدزایی بالا داشته باشد. از طرفی گاهی این محصولات از مصرف تازه خوری شخصی بیشتر است. مثلا شخصی در باغ خود دو نهال انگور دارد که درمجموع پنجاه الی دویست کیلو انگور بار می دهد. طبیعی است که این مقدار انگور مازاد بر مصرف شخصی فرد است. در چنین حالتی بهترین کار این است که انگور را فراوری کنید و محصولات متعددی را از آن تولید کنید، مانند آب غوره، کشمش و مویز، سرکه و شیره. 

به همین دلیل توصیه می کنم از ارقامی از انگور استفاده کنید که این قابلیت را در بهترین شکل به شما بدهد. به طور خاص رقم انگور ترکمن چهار، بیدانه سفید، بلک سیدلس و فیلم سیدلس را توصیه می کنم. این ارقام همگی بی دانه، درشت، پربار و مقاوم به سرما و شرایط سخت هستند. حالا از چهار مدل فراوری ای که گفتم در این جا می خواهم به شما روش درست کردن شیره را آموزش بدهم.

کامل ترین آموزش تولید شیره انگور(دوشاب):  

در سایت های اینترنتی مختلف آموزش هایی درباره تولید شیره وجود دارد که همگی از روی هم کپی پیست کرده اند. در این آموزش ها فوت های کوزه گری را به درستی اشاره نکرده اند و ممکن است فرد دچار اشتباه شود. برای همین تصمیم گرفتم آموزش کاملی را در اینجا خدمت شما تقدیم کنم که در عین کامل بودن، آسان و کاربردی و همه فهم باشد. از این آموزش می توانید در صفحات خودتان با ذکر منبع استفاده کنید. مراحل تولید شیره را برای فهم راحت تر شماره گذاری می کنم. 

1. مرحله تهیه انگور: مرحله اول، مرحله تهیه انگور است. اگر انگور می خرید ارقام بی دانه را تهیه کنید و بخرید. کسانی که به صورت حرفه ای شیره انگور تولید می کنند معمولا از رقم انگور بی دانه عسکری استفاده می کنند. هم شیره آن رنگ شفافی دارد و هم کیفیت خوبی دارد. انگور عسکری به انگور کشمشی هم معروف است. در آذربایجان که تولید شیره رایج است، بیشتر از همین رقم استفاده می کنند. به همین دلیل به شیره انگور عسکری شیره کشمش هم می گویند. اگر جایی روی برچسب شیره دیدید نوشته شیره کشمش، بدانید که منظورش شیره انگور عسکری است. وگرنه از کشمش کسی شیره نمی گیرد. 

اگر می خواهید انگور باغ خودتان را به شیره تبدیل کنید، صبر کنید تا انگور به خوبی برسد. اگر انگور نرسیده باشد، شیره درست می شود اما مقداری طعم آن متمایل به ترشی می شود که البته برخی از افراد مانند خودم این طعم را می پسندم. اما این طعم بازار پسند نیست. 

انگورها را بچینید. خوشه ها را دانه کنید. دانه هایی که در خوشه وجود دارند و هنوز غوره هستند یا هنوز به طور کامل شیرین نشده اند را از دانه هایی که می خواهید شیره شود، جدا کنید. 

2. مرحله پاکسازی: انگورهای دانه شده را درون تشت آبی بریزید و بگذارید در حد ده دقیقه بماند. دانه هایی که رو می آیند را بررسی کنید. اگر دانه ای کرمو بود را جدا کنید. غرق کردن دانه ها در آب سبب می شود تا اگر احیانا لارو آفات انگور در درون دانه ها باشند بیرون بیایند. 

انگور ها که شسته شدند همه را داخل آب کش بریزید و بگذارید چند دقیقه ای بماند تا آب آن خارج شود. 

3. مرحله افشردن و آب گیری: اکنون نوبت به گرفتن آب انگور می رسد. برای گرفتن آب انگور خیلی ها چکمه ای به پا می کنند و با فشردن انگورها در زیر پا، آب آن را می گیرند. این کار با رعایت اصول بهداشتی فی نفسه اشکالی ندارد. ولی الان دیگر اکثر مردم در منزلشان حداقل یک دستگاه آب میوه گیری دارند. اگر شما هم آب میوه گیری دارید، انگورهای دانه شده را با استفاده از دستگاه، بگیرید. دقت کنید که مخزن تفاله های آب میوه گیری را قبلا خوب بشویید. چون بعد از آب گیری، تفاله های داخل مخزن نیز به صورت قابل توجهی باز هم آب دارند. تفاله ها را نیز درون یک کیسه پارچه ای بریزید و با دست فشار دهید تا آب باقی مانده کامل تخلیه شود. وقتی آب انگور را خوب گرفتید، یک بار برای این که خیالتان راحت باشید، کلیه آب های گرفته شده را از یک صافی توری بگذرانید. اختلاف کیفیت شیره انگورهای خانگی با شیره انگورهای بیرونی در تقید به انجام این ریزه کاری هاست. 

اکنون شما ماده اولیه گرفتن شیره را به دست آورده اید. با توجه به رقم و نوع انگور مقدار شیره فرق می کند. تقریبا از هر ده لیتر آب انگور سیاه مویزی اوره که هسته دار است، یک کیلو شیره به دست می آید. این مقدار در انگور عسکری و انگورهای بی دانه بیشتر است. 

4. مرحله افزودن خاک: اکنون که آب انگور شما آماده شده، در مرحله چهارم باید خاک به آب انگور خود اضافه کنید. تعجب نکنید. شیره انگور با خاک به عمل می آید، منتهی نه هر خاکی. اگر در ایام تهیه شیره، گذرتان به ملایر و اطراف آن بیفتد افرادی را می بینید که خاک مخصوص شیره انگور می فروشند. اگر شما در تهران، قم یا شهرهای دیگر هستید می توانید از عطاری ها سراغ خاک مخصوص شیره انگور را بگیرید. در نطنز نیز در محلی از اوره که به «خاک شیره» معروف است ، و نسل های قدیمی ما این محل را بلدند، این نوع خاک وجود دارد. برای هر یک کیلو آب انگور، حدودا یکی دو قاشق غذاخوری خاک شیره کافی است. شما با توجه به حجم کلی آب انگورتان، مقدار خاک شیره ای که نیاز دارید را می توانید بسنجید. 

خوردن خاک مخصوص شیره از نظر پزشکی صحیح نیست. از نظر شرعی نیز خوردن خاک حرام است. انگور اسیدی است و خاک شیره قلیایی. خاک شیره وقتی  به آب انگور اضافه می شود هم به آن قوام می دهد، هم ترشی آن گرفته شود و هم شفاف تر شود.  ولی بعد از این فرایند، خاک را از آب انگور نهایی جدا خواهید کرد و در شیره ی قابل خوردن شما هیچ خاکی نخواهد بود. حتما سعی کنید از خاک استفاده کنید ولی اگر تلاش کردید و گیرتان نیامد، تولید شیره بدون خاک هم ممکن است. 

در این مرحله به این ترتیب عمل می کنید که آب انگورها را داخل یک قابلمه یا دیگ مناسب می ریزید و روی حرارت مناسب قرار می دهید. این حرارت نباید خیلی شدید باشد اما در حدی باشد که بتواند آب را به جوش بیاورد. خاک شیره تمیز و مناسب را در کنار خود قرار دهید. قبل از این که آب انگور شروع کند به جوش آمدن، کم کم و به تدریج خاک را داخل آب انگور بریزید. از کجا بفهمیم جوش آمدن آب انگور نزدیک شده؟ از حباب هایی که در کناره های قابلمه ایجاد می شود. با دست آرام آرام خاک را داخل آب انگور بریزید. وقتی که خاک ها را کامل ریختید، قبل از این که آب انگور به جوش بیاید، حرارت زیر قابلمه را خاموش کنید. دقت کنید که اگر آب انگور به جوش بیاید، نجس خواهد شد و در این مرحله نباید اجازه دهید جوش بیاید. همین حرارت ملایم برای افزودن خاک کافی است. بعد از پایان این مرحله اگر آب انگور کف کرد، کف ها را با کفگیر بگیرید و دور بریزید. 

5. مرحله تصفیه: پس از افزودن خاک، باید آب انگور تصفیه شود. برای این کار بین ده الی دوازده ساعت زمان لازم است. برای همین بعد از افزودن خاک و خاموش کردن حرارت زیر قابلمه و گرفتن کف ها، قابلمه را برداشته و در جای مناسبی به مدت ده الی دوازده ساعت بگذارید بماند تا خاک به طور کامل ته نشین شود. سعی کنید زمان بندی درست کردن شیره انگور را طوری تنظیم کنید که مرحله بعدی شما به نیمه شب نیفتد. 

بعد از ده ساعت وقتی که سراغ قابلمه آمدید، اگر روی آب انگورها باز هم کف مشاهده کردید، کف ها را بردارید و دور بریزید. 

 6. مرحله تجزیه خاک از آب انگور: در این مرحله یک ملاقه و قابلمه بزرگ دیگر بیاورید. بدون این که ظرف آب انگور را تکان دهید، بسیار ملایم، آب انگور ها را برداشته و داخل ظرف دیگری بریزید. ترجیحا از صافی پارچه ای و ریز هم استفاده کنید. اگر ظرفی که ده ساعت کنار گذاشته اید تکان بخورد، خاک با آب انگور مجددا مخلوط می شود. آب انگورها را منتقل کنید اما خاک های ته نشین شده قابلمه را کاری نداشته باشید. قابلمه ای که در این مرحله می خواهید روی آتش بگذارید، ترجیحا قابلمه روی یا به قول مردم روحی باشد. چون باعث می شود شیره شما زودتر استحصال شود. 

 7. مرحله آب شنگولی: آب انگور در مرحله تولید شیره، اول به شراب (آب شنگولی) تبدیل می شود و بعد به شیره. 

در این مرحله آب انگور صاف شده که جدا کرده اید را باید روی حرارت ملایم بگذارید. اگر بی حوصلگی کنید و حرارت را زیاد کنید، رنگ شیره شما کدر می شود. هر چه حرارت ملایم باشد رنگ شیره شفاف تر می شود. منظور از کدر نشدن این نیست که مثلا شیره انگور سیاه، سفید شود. بلکه شیره انگور سیاهتان نیز خیلی خوشرنگ خواهد شد. پس صبور باشید. حرارت به حدی باشد که بتواند بجوشد ولی آب انگورها خیلی پرحرارت به سر و کله خودش نزند. 

دقت کنید از لحظه ای که آب انگور به جوش می اید، تبدیل به شراب می شود و دیگر نجس می شود. اگر قطره ای از آن به اطراف بپاشد یا ملاقه را درون آن بزنید و ... همه نجس می شود. به همین دلیل حواستان به حلال و حرام بودنش باشد تا برکت داشته باشد. برای این که به مرحله حلال شدن برسد باید دو سوم آب انگور تبخیر شود(ثلثان). دقت کنید که دو سوم. خیلی از افراد خیال می کنند یک سوم باید تبخیر شود که اشتباه است. حتما باید دو سوم تبخیر شود. 

در حدیث معتبری از امام صادق علیه السلام آمده است: 

کُلُّ عَصِیرٍ أَصَابَتْهُ النَّارُ فَهُوَ حَرَامٌ حَتَّى یَذْهَبَ ثُلُثَاهُ وَ یَبْقَى ثُلُثُهُ: ترجمه: افشرده یا عصاره [انگور] که حرارت آتش ببیند (بجوشد) حرام است تا زمانی که دوسوم آن تبخیر شود و یک سوم آن باقی بماند. (منبع: الکافی (ط - الإسلامیة) ؛ ج‏6 ؛ ص419).

البته برای این که شیره کیفیت و غلظت بیشتری پیدا کند، بهتر است مقدار تبخیر از دو سوم هم بیشتر باشد. اگر آب انگور به خوبی غلظت پیدا کند، هنگام نگهداری هم کپک نخواهد زد. پس بهتر است که مقدار تبخیر بیشتر از این مقدار باشد تا غلیظ شود. 

برای سنجش این که چطور بفهمیم یک سوم تبخیر شده یا نه، یک راه آسان وجود دارد. برای این کار یک چوب یا خط کش فلزی با طول مناسب را بردارید. قبل از این که آب انگور به جوش بیاید، این چوب را وارد قابلمه کنید. مقدار آب انگور را با علامتی که پاک نشود، علامت گذاری کنید. بعد با خط کش یا متر اندازه گیری کنید و مقدار یک سوم اندازه مذکور را روی چوب به دست بیاورید و حواستان به آن مقدار باشد. هر وقت آب انگور به قدری تبخیر شد که به علامت یک سوم چوب علامتگذاری شما رسید، در آن موقع تمام آنچه درون قابلمه است پاک می شود. حتی آب انگورهایی که در داخل قابلمه به اطراف قابلمه مالیده شده نیز به حکم تبعیت پاک است و نگرانش نباشید. اما اگر قبل از تبخیر دو سوم، ملاقه ، کاسه، دست و ... به آب انگور داخل قابلمه در تماس بوده، نجس شده و نیاز به آب کشی دارند. البته کسانی که مرجع تقلیدشان آیت الله خامنه ای، مکارم، نوری همدانی، خوئی و اراکی باشد خیالشان راحت باشد. چون این مراجع معتقدند، قبل از تبخیر دو سوم، آب انگور در حال جوشیدن، نجس نیست ولی خوردنش حرام است. اما بقیه مراجع می گویند هم نجس است و هم خوردنش حرام است. 

در این مرحله که بسته به مقدار آب انگورتان، بین دو الی پنج ساعت طول می کشد، باید مراقبت کنید آب انگور سر نرود. کف آن نیز اگر بیش از حد شد، بگیرید. 

8. مرحله تولد شیره: وقتی تبخیر آب انگور به مراحل پایانی خود نزدیک شود، از غلظت آن شیره شدنش معلوم می شود. این که شیره رقیق باشد یا غلیظ به ذائقه و سلیقه خود شما وابسته است. 

بعضی از افراد دوست دارند ترکیباتی را به شیره خود اضافه کنند. برای این کار بر اساس توصیه های طب سنتی، پیشنهاد می کنم تخم ریحان اضافه کنید. تخم ریحان مصلح شیره است. برای طعم گرفتن شیره هم بعضی از افراد توصیه می کنند «به» به آن اضافه کنید که دیگر به سلیقه و ذائقه خودتان بستگی دارد. سفیده تخم مرغ هم یکی از افزودنی های مجاز به شیره برای شفاف تر کردن رنگ آن است. برای ده لیتر آب انگور، یک عدد سفیده تخم مرغ کافی است.  

بعد از این که شیره کامل شد، فراورده دیگری نیز وجود دارد به نام «کف شیره» که برخی از افراد خیلی به آن علاقمندند. برای تولید کف شیره، بعد از پایان تولید شیره، با همزن برقی شیره را که به هم بزنید این کف تولید می شود و می توانید آن را بردارید و به طور جداگانه استفاده کنید. شیره را می توانید بیرون از یخچال هم نگه داری کنید.

نوش جانتان

شاید با یک بار درست کردن شیره بگویید چقدر طولانی بود. به جای این همه کار می رویم یک کیلو شیره می خریم و خیال خودمان را راحت می کنیم. اما توصیه می کنم تا می توانید خودتان شیره را تهیه و تولید کنید به چند دلیل: 

1. از محصول ارگانیک و کود شیمیایی و سم نخورده خودتان استفاده کنید. 

2. وقتی خودتان شیره را درست می کنید، کاملا مواد اولیه و انگورها را تمیز کرده و دانه های بدون کرم و سالم را انتخاب می کنید. تولید شیره در بیرون به این شکل نیست. 

3. شما شیره حلال تهیه می کنید. اما در روش های صنعتی در بسیاری از موارد به خصوص در تولید کارخانه ای شیره، به حلال بودن آن توجه ندارند چون اصلا برایشان صرفه اقتصادی ندارد. لذا اجازه نمی دهند دو سوم آب انگور تبخیر شود و به جای آن موادی افزودنی را به شیره اضافه می کنند تا سبب غلظت آن شود و شما تصور می کنید شیره با کیفیتی را خریده اید. 

4. محصولی که باید فقط تازه میل می کردید و نمی دانستید آن را چه کنید، اکنون به محصولی تبدیل کرده اید که در طول سال هر وقت که بخواهید میل می کنید بدون این که خراب شود با بالاترین و بهترین کیفیت. 

5. طعم و کیفیت و مزه شیره ای که خودتان درست کرده اید حتی در بدترین حالت، خیلی متفاوت تر از آن چیزی است که از مغازه ها می خرید. باور ندارید امتحان کنید. 

سعی کردم خیلی ساده برایتان توضیح بدهم ولی باز هم اگر برایتان گنگ بود و سوالی داشتید، در بخش نظرات همین پست سوالتان را بپرسید در خدمتتان هستم.  

(پ.ن: مطالبی که زیر کلیدواژه های مقاله با عنوان مطالب پیشنهادی آمده، از سرور بلاگ اسکای هست. چنین مطالب زردی اصلا مورد توصیه ما نیست و جدی نگیریدشون. تبلیغاته. ما مجانی از سرورشون استفاده می کنیم اونا هم تبلیغاتشون رو می زنن، شما هم به خوبی خودتون عفو بفرمایین.)