هشت (8) روش محافظت درختان اوره از سرما

یکی از معضلات هر ساله روستای اوره، سرمای بهاره است. سال های کمی را سراغ داریم که باغات اوره از سرمای بهاره آسیب ندیده باشند. در اغلب سال ها در ماه اسفند هوا به حدی گرم می شود که شکوفه درختان باز شده و جوانه های آن سر بر می اورد. ناگهان در فروردین سرمایی سخت، (چه با برف و چه بدون برف) عامل از بین رفتن بسیاری از این شکوفه ها و سردرختی ها می شود. برای حل این مشکل چه راهکاری وجود دارد؟ 

 

کشاورزان کهنه کار اوره، در این اوقات مقداری آتش درون اجاق بزرگی بر می افروختند. بعد از این که مطمئن می شدند، اتش به طور کامل گرفته و ذغال کافی ایجاد کرده، حجم زیادی کود گوسفند یا گاو روی آن می ریختند. این کار آتش را به دلیل این که هوا به آن نمی رسید خاموش می کرد ولی تا مدتی طولانی، دود غلیظی از کودها در محدوده باغ وجود داشت که سبب می شد دمای باغ متعادل شود. از این روش برای فراری دادن گراز از باغ هم استفاده می کردند. برای دود راه انداختن در یک شب کامل، یک نصفه گونی کود، کافی بود. (روستای زیبای اوره)

اما الان ما چطور می توانیم این کار را انجام بدهیم. راه های مختلفی برای حفاظت از درختان در برابر سرمازدگی وجود دارد. بعضی از راه ها چاره اندیشی موقت است و بعضی از راه ها چاره اندیشی دائمی و خلاصی همیشگی از این مشکل. به صورت مختصر برایتان توضیح می دهم: 

1. یکی از روش های رایج برای جلوگیری از سرمازدگی درختان، استفاده از ضد یخ است. منظورم همان ضد یخ اتومبیل نیست. منظور ضد یخ مخصوص گیاه و درخت است. ضد یخ گیاهی مقاومت گیاه را نسبت به انجماد، از هفت تا 25 درجه بالا می برد. به طوری که گیاه می تواند دمای منفی 25 درجه را نیز به خوبی تحمل کند. 

شخصا به شما استفاده از ضد یخ های گیاهی را توصیه نمی کنم. گرچه ضد یخ های گیاهی خواص دیگری هم مانند افزایش کیفیت و کمیت میوه را هم دارند و در حقیقت نوعی کود محسوب می شوند. اما من با هر گونه نزدیک کردن مواد شیمیایی به گیاهان برای به دست آوردن محصولات بیشتر را مخالفم. ارزش باغداری به این است که شما محصولی ارگانیک و بدون سم و مواد شیمیایی تولید کنید. علاوه بر استفاده از این گونه ضد یخ ها مستلزم هزینه زیاد هم هست. یعنی به اندازه مبلغ همان میوه هایی که می خواهید در باغتان بیشتر باشد را می دهید و مواد شیمیایی به درخت تزریق می کنید.  

2. استفاده از پلاستیک ، کاور و روکش : این کار برای گل و گیاه های کوچک یا گیاهان موجود در باغچه منزل امکان پذیر است ولی برای باغ و درختان بزرگ عملا ممکن نیست یا خیلی دشوار است. 

3. استفاده از بخاری و پولارهای باغی: این کار هم برای مناطقی مانند اوره که باغات کوچکی دارد به صرفه نیست. بخاری های باقی گران قیمت بوده و هزینه های زیادی دارند. بخاری های باغی انواع گوناگونی دارد. 

یک نمونه بخاری باغی 

نمونه دیگری بخاری باغی که در باغات جهرم استفاده می شود(روستای زیبای اوره)

4. آبیاری بارانی: آبیاری بارانی گیاهان از روش های حفاظت گیاهان از سرما و یخبندان است. این روش در اوره و روستاهای نطنز امکان پذیر نیست. چون اغلب باغات چنین شرایطی را ندارند و تجهیزات لازم آبیاری بارانی در آن ها تعبیه نشده. اما اگر امکان پذیر بود، این روش هم در مورد گیاهان یکساله و گیاهان دائم مانند درختان مورد استفاده قرار می گیرد. در این روش آب بر روی شاخه و برگ درخت و گیاه یخ می زند. هر گرم آب در حال یخ زدن حدود ۸۰ کالری گرما آزاد می کند که باعث حفاظت گیاه از سرما می گردد. تا زمانی که مخلوط آب و یخ روی شاخ و برگ گیاه باشد درجه حرارت مساوی صفر است و در نتیجه دماهای زیر صفر به گیاهان آسیب نمی رساند.

5. آبیاری سطحی: غرقاب نمودن از روش های قدیمی مقابل با سرمازدگی باغات است. کافی است وقتی سرما به نقطه بحرانی می رسد، کت و کلاه خود را پوشیده، به باغتان بروید و  با روش غرقابی آن را آبیاری کنید.  آب آبیاری درجه حرارت بالاتری از باغ دارد وبدین صورت از کاهش درجه حرارت سطح زمین جلوگیری می کند. این روش به صورت محدود در اوره قابل انجام است. 

6. آتش زدن لاستیک در بین درختان. این روش اصلا خوب نیست و عامل مهمی برای الودگی هوا خواهد بود. 

7. دود کردن در باغ: همان طور که در مقدمه هم به این روش قدیمی اشاره کردم، دود کردن یکی از روش های رایج در گذشته و حال است. به این دلیل که هم هزینه کمتری دارد و هم اجرای آن اسان است. برای این کار پیشنهاد می کنم از این روش استفاده کنید: 

در ابتدا ترکیبی از گازوئیل و آب به نسبت مساوی ۵ لیتر به ۵ لیتر درست کنید. سپس این ترکیب را داخل گونی های پر شده از کود دامی که ترجیحا کود الاغ باشد بریزید.  اگر کود در دسترس نداشتید با کاه، خار و خاشاک و یا ذرات ریز چوب آن را پر کنید. اما سفارش اکید ما استفاده از کود است، چون سوختن کود و مقدار زمانی که کود دامی دود ایجاد می کند بسیار بیشتر از زمانی است که از خاشاک و ... استفاده شود. 

سپس مخلوط آب و گازوئیل را به همه جای گونی و مواد درون آن آغشته کنید،  به طوری که از گونی جاری شود. دقت کنید که گازوئیل گیاه را خشک می کند. این کار را پای درخت یا جایی که ریشه گیاهان از آن جا تغذیه می کند انجام ندهید. 

بعد از این مرحله، گونی های آماده شده را در محل مناسب با توجه به جهت وزش باد در باغ قرار دهید. اگر جهت وزش باد متغیر است گونی را در وسط باغ قرار دهید. برای هزار متر دو گونی کافی است و برای هر هکتار ۳۰ تا ۴۰ عدد گونی بس است. 

سپس گونی را اتش بزنید. دود حاصله بدلیل مخلوط بودن با ذرات آب سفید رنگ و سنگین بوده و قادر به صعود به بالا نیست و در محیط بین درختان میپیچد. این روش از روش آتش زدن لاستیک، هیزم و ... بهتر است.  و یکی از روش های بسیار کم هزینه در مقابله با سرماهای تشعشعی می باشد./حداکثر خطر سرما از نصف شب به بعد معمولا اتفاق می‌افتد و زمانی که برای آتش زدن گونی ها انتخاب می کنید، از نیمه شب باشد. زمان را به گونه ای تنظیم کنید که سوختن گونی ها تا صبح و تا زمانی که مطمئن شده اید خطر سرما رفع شده به طول بیانجامد. 

تصویر نحوه حرکت دود با ترکیب گازوئیل

جدول دمای بحرانی انواع درختان میوه

8. همه این راه هایی که به شما گفتم، موقتی بودند و گاهی در هر صورت ناگزیریم از این روش ها موقتی که بهترین آن همین روش آخری بود استفاده کنیم. اما بهترین راه چاره دائمی برای این کار، استفاده از ارقام درختانی است که نسبت به سرمای بهاره و تحمل زمستان های سخت مقاوم هستند. مثلا شما می توانید درخت گردوهای معمولی روستای اوره را با ارقام دیرگل فرنور، فرانکت، روند، خوشه ای دیرگل و کانادایی، جایگزین کنید. همچنین می توانید درخت بادام های خودتان را با ارقام آذر دیرگل ، فرانیس، تونو و ... جایگزین کنید. در مورد زردآلو، آلوچه، انگور، سیب و گلابی و ... هم همین طور. اغلب درختان ارقام دیر گل هم دارند. درختان دیرگل کلا دیر از خواب زمستانه بلند می شوند. مثلا گردوی فرنور یک ماه بعد از بقیه گردوها جوانه زنی و گل دهی آن شروع می شود. برای این کار لازم نیست که درختان فعلی خودتان را از بین ببرید. شما از همین الان می توانید برنامه ریزی کنید. نهال هایی دیر گل را در باغتان بکارید و بعد به سایر درختان باغتان، پیوند همین نهال های دیر گل را بزنید و باغ خود را کاملا اصلاح کنید. با این کار دیگر برای سرمای بهاره هیچ نگرانی ای نخواهید داشت. چون درختان شما کاملا در خواب هستند و هنوز شکوفه ای نداده اند که بخواهند بسوزند یا نسوزند. این بهترین روش است. 

خوب حالا اگر این آموزش را پسندید، به میزان سخاوتتان، برای اموات و درگذشتگان خودتان، اموات و درگذشتگان من حقیر به خصوص مرحوم پدرم و همچنین سایر درگذشتگان اهل اوره، صلوات هدیه کنید. 

اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم. 

(روستای زیبای اوره)

(پ.ن: مطالبی که زیر کلیدواژه های مقاله با عنوان مطالب پیشنهادی آمده، از سرور بلاگ اسکای هست. چنین مطالب زردی اصلا مورد توصیه ما نیست و جدی نگیریدشون. تبلیغاته. ما مجانی از سرورشون استفاده می کنیم اونا هم تبلیغاتشون رو می زنن، شما هم به خوبی خودتون عفو بفرمایین.)